-
- image001423
-
- image00275
Günlük arşivler: 29 Ağustos 2015
TARİH : TANZİMAT DÖNEMİ OSMANLI SANAYİSİ
RESEARCH DOCUMENT /// Kazakhstan and Nunn-Lugar : A Non-Proliferation Success Story
Cover of the briefing book prepared by The National Security Archive for the Kazakhstan conference on the Nunn-Lugar initiative.
Kazakh-U.S.-Russian Cooperation at Semipalatinsk and Lessons for Nuclear Security
Second International Conference in “Nunn-Lugar Revisited” Series
Key Veterans from U.S., Russia, Kazakhstan Meet in Astana, visit Degelen Mountain and National Nuclear Center at Kurchatov
Documents Detail Highest-Level Decisions for Non-Nuclear Future
National Security Archive Electronic Briefing Book No. 528
Posted – August 29, 2015
Edited by Tom Blanton and Svetlana Savranskaya
For more information, contact Svetlana Savranskaya and Tom Blanton: 202.994.7000 or nsarchiv.
Washington D.C., August 29, 2015 – Today’s anniversary of the historic closing in 1991 of the Soviet Union’s nuclear test site at Semipalatinsk has brought new public attention to more than 20 years of U.S., Russian and Kazakh cooperation to remove and clean up after nuclear weapons – the subject of a landmark conference earlier this summer organized by the National Security Archive.
In May 1992 meetings with then-U.S. president George H.W. Bush, the president of the newly independent former Soviet republic, Nursultan Nazarbayev, had committed Kazakhstan to a non-nuclear future and the removal of more than 1,000 former Soviet nuclear warheads still on Kazakh territory. Earlier, in August 1991, Nazarbayev (then the head of the Kazakh Communist Party) had decreed the closure of the Semipalatinsk test site, thus signaling his agreement with the popular Nevada-Semey movement that protested the human and environmental damage from decades of nuclear tests.
Trilateral RK-US-RF Cooperation at the Former Semipalatinsk Test Site (Slides from Dr. Erlan Batyrbekov’s presentation at the National Nuclear Center)
The close cooperation of the Russian military, together with funding from the visionary (but underappreciated) Nunn-Lugar program in the U.S., successfully removed all the Soviet-era warheads from Kazakhstan by 1995. Subsequently, Nunn-Lugar funding also underwrote nearly two decades of scientific cooperation involving Russian and American institutes together with the Kazakh National Nuclear Center to clean up and secure hundreds of radioactive underground sites of test explosions in multiple locations in the “Polygon” (the test site nickname after its shape on the map).
Kazakhstan has since become a global leader for non-proliferation of weapons of mass destruction, noted for its playing prominent roles at the most recent Nuclear Security Summits, its plan to host the International Atomic Energy Agency’s (IAEA) low-enriched-uranium fuel bank (with support from Sam Nunn’s Nuclear Threat Initiative), and the new home in Astana for the International Science and Technical Center after Moscow pulled out of Nunn-Lugar programs in 2013. The IAEA and the Kazakh government formally signed the fuel bank agreement on August 27, 2015 in Astana with Senator Nunn present for the occasion. Nunn commented, “We are in a race between cooperation and catastrophe.”
Veterans of the Kazakh success story gathered in Astana in early June for the second in the series of “critical oral history” conferences organized by the National Security Archive to illuminate the history of the Nunn-Lugar initiative and bring its lessons to bear on current and future proliferation challenges.
The Russian delegation, headed by Col. Gen. Evgeny Maslin (former head of the 12th directorate of the General Staff, in charge of nuclear warheads), included the former chief of staff of the Strategic Rocket Forces, Col. Gen. Victor Yesin, senior Russian nuclear expert Maj. Gen. Vasily Lavrishchev, and Maj. Gen. Anatoly Svetikov who both accompanied President Nazarbayev to the 1992 Washington meetings and later commanded the actual withdrawal of warheads from Kazakhstan.
The American delegation, headed by White House senior director for non-proliferation Laura Holgate (subsequently nominated by President Obama to be U.S. ambassador to the IAEA), included the first U.S. ambassador to Kazakhstan, William Courtney, and two of his successors, John Ordway and Kenneth Fairfax, together with non-proliferation expert William Potter from the Middlebury Institute of International Studies at Monterey. The former assistant secretary of defense for WMD, Andy Weber, brought to the table his personal experience inidentifying and removing highly enriched uranium, as well as inspecting former Soviet bioweapon facilities left in Kazakhstan; and Pulitzer-Prize-winning author David Hoffman also provided expertise dating back to his 1991 trip with then-Secretary of State James Baker to Kazakhstan.
The conference’s formal sessions included Kazakh Foreign Minister Erlan Idrissov and Senate Chairman Kassym-Jomart Tokayev, who gave their perspectives on the historic decisions taken by Kazakhstan in the 1990s and thereafter. Energy Minister Vladimir Shkolnik – who played a key role both in the 1990s and in the organization of the conference – participated in both ceremonial and discussion sessions.
Key Kazakh veterans who came to the table included former Deputy Foreign Minister Bolat Nurgaliev, former head of the Nuclear Center Dr. Kairat Kadyrzhanov, the long-time head of the military’s verification center Col. Assylbek Mendygalyev and his successor Col. Amangeldy Aubakirov, current ambassador for non-proliferation Barlybey Sadykov, and deputy director of the Nuclear Center Sergei Berezin.
The conference’s formal sessions were hosted by the Foreign Ministry of Kazakhstan, with the group portrait of participants on the main stairway of the Ministry in downtown Astana. The first two days of discussion sessions took place at the Bal Qar Gai horse-riding resort outside of Astana, in the large yurt-style wedding hall of the facility.
The Kazakh Ministry of Energy hosted the conference participants on a charter flight from Astana to Semey on the third day of the conference, and on a helicopter journey (in Soviet-built Mi-8 choppers) over the former test site, including a view of Ground Zero and a ceremonial stop on top of Degelen Mountain, where teams of Russian, Kazakh and American scientists worked for years to clean up and secure former underground testing tunnels.
The National Nuclear Center of Kazakhstan provided its state-of-the-art conference room for one of the discussion sessions after the helicopter trip, along with lunch in the former Kurchatov Institute cafeteria, tours of the Institute’s museum documenting all the Soviet tests, and a ceremonial Kazakh feast inside a yurt erected for the occasion on the grounds.
Perhaps the most impressive presentation of the entire conference came from the Nuclear Center’s director general, Dr. Erlan Batyrbekov, during the discussion at Kurchatov. Dr. Batyrbekov provided the participants with a 24-slide PowerPoint talk summarizing the “Trilateral RK-US-RF Cooperation at the Former Semipalatinsk Test Site,” detailing the history of nuclear testing (with specific numbers of tests, boreholes, dates and locations), the dangers of proliferation by scavengers after the collapse of the Soviet Union, the wide range of the Center’s initiatives, and the ongoing radiological monitoring and remediation activities.
Other conference sessions covered the landmark decisions made by the Kazakh leadership in the early 1990s to join the Nuclear Non-Proliferation Treaty and remove the nuclear, chemical and biological weapons and infrastructure left by the Soviet Union. Specific topics included the Project Sapphire removal of enough highly-enriched uranium to make a score of nuclear weapons, the decommissioning of the Soviet-era BN-350 reactor with secure storage of the downgraded fuel on the territory of the former test site, and the challenges of cleanup at the Stepnogorsk anthrax factory and the Vozrozhdeniye Island bioweapons test site.
The conference briefing book, compiled by the National Security Archive team (Svetlana Savranskaya, Tom Blanton, Malcolm Byrne, Anna Melyakova, Rinat Bikineyev, Peter Oster and Chris Johnson) included the actual declassified transcript of the May 1992 Bush-Nazarbayev meeting, together with highest-level memcons, cables and reports covering the crucial early years (1991-1995) of Nunn-Lugar-funded cooperative threat reduction in Kazakhstan. The primary sources also included several of Ambassador Courtney’s influential cables, and discussions between Russian president Boris Yeltsin and U.S. presidents Bush and Clinton in the 1990s.
Conference participants at the Ministry of Foreign Affairs, Astana, Kazakhstan
Front row: Archive director Tom Blanton, Archive Russia programs director Svetlana Savranskaya, former assistant secretary of defense Andy Weber, minister of energy Vladimir Shkolnik, foreign minister Erlan Idrissov, Col. Gen. Evgeny Maslin, White House senior director Laura Holgate, professor William Potter, former deputy foreign minister Bolat Nurgaliev, Col. Gen. Viktor Yesin, Maj. Gen. Anatoly Svetikov, nuclear expert Timur Zhantikin.
Second row: Kazakh diplomat Murat Laumulin, former head of the National Nuclear Center Dr. Kairat Kadyrzhanov, Col. Amangeldy Aubakirov, U.S. ambassador George Krol, former ambassador Kenneth Fairfax, former ambassador William Courtney, former ambassador John Ordway, Russian ambassador Mikhail Bocharnikov, ambassador Dastan Eleukenov, deputy director of the National Nuclear Center Sergei Berezin, foreign ministry official Roman Vassilenko.
Third row: Col. Assylbek Mendygalyev, Carnegie Endowment expert Togzhan Kassenova, biohazards expert Dr. Bakhyt Atshabar, deputy foreign minister Erzhan Ashikbayev, ambassador Barlybay Sadykov, Maj. Gen. Vasily Lavrishchev.
Conference Participants
Erzhan Ashikbayev, deputy foreign minister of Kazakhstan, former head of the foreign policy center of the Presidential administration.
Dr. Bakhyt Atshabar, director of the Kazakh scientific center on quarantine and zoonotic diseases, host of new central reference laboratory on biohazards.
Col. Amangeldy Aubakirov, head of the Kazakhstan Ministry of Defense arms reduction control and inspection activities support center.
Dr. Erlan Batyrbekov, director of the National Nuclear Center of Kazakhstan and host of the conference meetings at Kurchatov.
Sergey Berezin, deputy director of the National Nuclear Center of Kazakhstan and veteran of the Degelen Mountain cleanup and other cooperative threat reduction efforts.
Tom Blanton, director of the National Security Archive since 1992, moderator of the conference.
Mikhail Bocharnikov, ambassador of the Russian Federation to Kazakhstan from 2006 to the present.
Dr. William Courtney, first U.S. ambassador to independent Kazakhstan 1992-1994, including the period of non-nuclear decisions and Project Sapphire, now president of the U.S.-Kazakhstan Business Association, fellow at RAND and the Wilson Center.
Dr. Dastan Eleukenov, Kazakhstan ambassador to Sweden 2014 to present, formerly with the Monterey Institute and the Kazakh embassy in Washington, among other posts.
Kenneth Fairfax, U.S. ambassador to Kazakhstan 2011-2013, author of “holes in the fence” proliferation warnings as a science and technology officer in the U.S. embassy Moscow in 1994.
David Hoffman, former Moscow bureau chief and foreign editor, Washington Post, Pulitzer-Prize-winning author of The Dead Hand: The Untold Story of the Cold War Arms Race and Its Dangerous Legacy.
Laura Holgate, White House National Security Council senior director for weapons of mass destruction terrorism and threat reduction 2009-2015, nominated in 2015 by President Obama as U.S. ambassador to the Vienna office of the United Nations and the IAEA.
Erlan Idrissov, foreign minister of Kazakhstan 2012 to present and 1999-2002, former Kazakh ambassador to the U.S. and to Great Britain, among many other leading posts.
Dr. Kairat Kadyrzhanov, former head of the National Nuclear Center of Kazakhstan, veteran of cooperative threat reduction efforts by American, Russian and Kazakh nuclear weapons scientists.
Dr. Togzhan Kassenova, research associate of the Carnegie Endowment for International Peace.
George Krol, U.S. ambassador to Kazakhstan, former U.S. ambassador to Uzbekistan (2011-2014) and Belarus (2003-2006).
Dr. Murat Laumulin, Kazakh diplomat in Belarus, formerly chief researcher at Kazakhstan Institute for Strategic Studies.
Maj. Gen. Vasily Lavrishchev, retired expert on Soviet and Russian nuclear weapons, veteran of Semipalatinsk.
Col. Gen. Evgeny Maslin, former head of the Russian Ministry of Defense’s 12th Main Directorate (nuclear weapons) from 1992-1997.
Col. Assylbek Mendygalyev, former head of the Kazakhstan military verification center, veteran of the Soviet Strategic Rocket Forces.
Bolat Nurgaliev, former deputy foreign minister of Kazakhstan, former Kazakh ambassador to the U.S., key interlocutor for Project Sapphire and nuclear negotiations.
John Ordway, three tours as head of the U.S. mission to Kazakhstan, including as ambassador 2004-2008, again in 2011, and 2013-2014.
Dr. William Potter, the Sam Nunn and Richard Lugar professor of nonproliferation studies and founding director of the James Martin Center for Nonproliferation Studies at the Middlebury Institute for International Studies at Monterey.
Barlybay Sadykov, ambassador-at-large of Kazakhstan for nuclear nonproliferation and global security issues.
Dr. Svetlana Savranskaya, director of Russia programs for the National Security Archive since 2000.
Dr. Vladimir Shkolnik, minister of energy of Kazakhstan, former head of Kazatom and the science and technology ministry, key Kazakh interlocutor for Project Sapphire and for the opening of the Stepnogorsk anthrax factory, among other initiatives.
Maj. Gen. Anatoly Svetikov, veteran of Soviet and Russian Strategic Rocket Forces, commander of the withdrawal of warheads from Kazakhstan, accompanied President Nazarbayev during 1992 summit meeting in Washington.
Andy Weber, former U.S. assistant secretary of defense for nuclear, chemical and biological defense programs 2009-2014, served in U.S. embassy Kazakhstan in 1994 as lead for Project Sapphire, and for 13 years as advisor to the U.S. secretary of defense for threat reduction.
Col. Gen. Viktor Yesin, former chief of the general staff of the Russian Strategic Rocket Forces 1994-1996, subsequently chief of the Russian Security Council administration 1998-2002.
Dr. Timur Zhantikin, deputy chairman of the atomic energy supervision committee of the ministry of energy of Kazakhstan.
ARAŞTIRMA DOSYASI /// LEVENT ERTÜRK : DOĞA YASALARI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER -2-
Nasıl ve niçin…ve … “akıllı tasarım”
Şimdi artık bazı “alengirli” konulara geldik. Ele alınacak olan konular doğrudan din ve Tanrı inancını ilgilendirdiği için elbette, doğaları gereği, her tür yoruma ve tartışmaya açıktır. Kitaplarında Dr Hawking ve L.Mlodinow bu konuları tarafsız bir üslup ile anlatmışlar. Ben de onların anlayışını takip edeceğim. Üstüne basa basa belirtmek isterim; asla şu veya bu inancı öne çıkarmak veya kötülemek gibi bir gayem yoktur. Sadece, “tezleri” ve “anti-tezleri” tarihsel akış içinde belirtmek istiyorum. Karar, okuyanlara aittir.
Doğal süreçler incelenirken, ister istemez ortaya “nasıl” ve “niçin” soruları çıkar. Birinci soruya bilimsel düşünce kendi yöntemleri içinde cevap arar. İşin içine tanrıları, ruhları, lanetlenmeyi, cezalandırılmayı, iyilik meleklerini ve benzer inançları katmadan doğanın işleyişi yine doğanın kendi kanunlarına uygun olarak açıklanır. Bir nesnenin yüksekçe bir yerden düşmesinden tutun, bir kova içindeki suyun döndürüldüğünde gösterdiği davranışa, hastalığa yol açan bir mikrobun yaşam çevrimine kadar her şey formüle edilebilir, modellemesi ve matematiği geliştirilebilir. Bunlar elbette basit süreçler değildir, bazen bir modeldeki yanlışlığın farkedilebilmesi için yüzyılların geçmesi gerekebilir. Yine de “nasıl” sorusuna cevaplar getirilir.
Ama “niçin” sorusu farklıdır. Bir şeyin oluş sebebini sorduğumuzda ister istemez “amaca” yönelik sorgulamalar yapmaya başlarız. Dünyanın bir amacı var mıdır, nesnelerin belli bir formda olmalarının veya bir yasaya uymalarının amacı var mıdır? Elmanın lezzetli olmasının, suyun, havanın ve Güneş’in bize yaşam vermesinin amacı var mıdır? Bunlar sadece doğalarının gereğini mi yerine getirirler yoksa varoluşlarının insana yönelik özel bir misyonu var mıdır? Öyle görünmekte ki insanlar yüzyıllar boyunca, doğanın işleyişini incelerken ona tanrısal amaçlar, misyonlar yüklemiş durumdalar. S.Hawking ve L.Mlodinow’dan alıntılamaya devam ediyorum.
Şeylerin belli bir amaca hizmet etmek için davrandıkları düşüncesi yüzyıllar boyunca pek çok düşünürü etkiledi. 13. yüzyılın başında ilk Hristiyan filozoflardan olan Aquino’lu Aziz Tommaso (1225-1274) bu görüşü benimseyerek Tanrı’nın varlığının ispatı olarak kullandı: “Cansız nesnelerin sonlarına tesadüfen değil, kasıtlı olarak ulaştığı açıktır. Bu nedenle, doğadaki her şeyin bir yolu ve bir sonu olmasını buyuran akıllı bir varlık mevcuttur.” Hatta, 16. yüzyıl gibi geç bir tarihte bile büyük Alman astronomu Kepler (1571-1630), gezegenlerin duyuma sahip olduklarına, “zihinleriyle” kavradıkları hareket yasalarına bilinçli olarak uyduklarına inanıyordu.
Yukardaki kısacık pasajda, bugün bile hararetle tartıştığımız temel soruları görebilirsiniz. Açıyorum:
1. Eğer ortada “doğa yasaları” varsa, bir “yasa koyucunun” olması gerekmez mi?
2. Eğer ortada, elma gibi, böcek gibi kompleks bir canlı varsa, o zaman, bunların ardında akıllı bir varlığın, bir zekanın olması gerekmez mi?
Bertrand Russell
Öncelikle birinci soruya değinmem gerekmekte. Bu soruya karşı en güzel yaklaşımlardan birini İngiliz felsefeci Bertrand Russell getirmiştir. (1872-1970) Russell, ilk olarak 1925 yılında basılan “göreliliğin ABC’si” (ABC of Relativity) isimli çalışmasında, Albert Einstein’in özel ve genel görelilik kuramlarını gerçekten şaşırtıcı bir ustalıkla, konuya aşina olmayanlara aktarır. Eğer bu çalışmayı okumadı iseniz, mutlaka bir yerlerden bulup okumanızı öneririm. Sadece bilimsel ve felsefî bir yapıt değil, aynı zamanda bir edebiyat ziyafetidir. Ben defalarca okudum ve her seferinde ayrı bir keyif aldım. Russell, çalışmasına şu cümle ile başlar: “Herkes Einstein’in harika bir şey yaptığını söyler ama hiç kimse gerçekte ne yaptığını bilmez.” Sonra Russell, havadaki bir balonun içinde bulunan ve karanlıktan dolayı etrafını göremeyen bir gözlemcinin, içinde bulunduğu ortam hakkında ne tür çıkarımlarda bulunabileceğini sorgulamaya başlar. Özel ve genel görelilik kuramlarında zaman, kütle ve hız arasındaki ilişkileri açıkladıktan sonra, konunun can damarına gelir. Ortada, bir yasa koyucu tarafından konulan doğa yasaları mı vardır, yoksa bu sadece bizim doğayı algılamamızdan kaynaklanan bir yanılsama mıdır? Bir başka ifade ile, bizler her gün çeşitli ve güçlü etkiler, fenomenler gördüğümüz için mi bunları asla değişmeyen, olası tek gerçeklik olarak kabul eder ve sonra bunların ardında bir yasa koyucu aramaya başlarız ?
Bazı felsefi ekoller, insan zihninin “alışkanlıktan” dolayı herhangi bir varoluş durumuna adapte olduğunu ve aklın da bu şablon içinde kalıplaştığını öne sürerler. Kalemi havaya atarız ve yere düşer, bu kadar basittir. Aslında biz bunu, orta yerde bir “yasa” olduğu için değil, her gün gördüğümüz ve o fenomene alıştığımız için kabul ederiz. Eğer, çok farklı yaşam koşullarında yaşayan canlılar olsaydık, şimdi normal kabul ettiğimiz durum “anormal” olacak, anormal olarak kabul ettiğimiz durum ise “normal” görünecekti. Bu sorgulamayı yapanlardan biri de, aslında çok dindar bir insan olan Baruch Spinoza idi.
Baruch Spinoza
(1632-1677) Spinoza, insanın kan damarlarında dolaşan bir parazitin kendisini ne tür bir varoluşsal konum içinde hissedeceğini sorguluyordu. Açıktır ki, bizim için çok önemli olan yerçekimi kuvveti, o parazit için önem taşımayacaktı, hatta böyle bir şeyin varlığından bile haberi olmayacaktı. Parazitin bakış açısından bazı şeylerin etrafta öylece “uçuşması” son derece normal kabul edilecekti. (Etrafınızda taşların, ağaçların, çiçeklerin ve bir sürü şeyin uçuştuğunu hayal edin.) Kendi içinde bulunduğu “varoluş koşullarından” yola çıkan parazit, bizimkinden çok farklı doğa yasalarına ulaşacak ve bu yasalar onun kendi gerçeklikleri olacaktı. O zaman bizler, kendi varoluş konumumuzdan dolayı geliştirdiğimiz “yasaları” neye dayanarak mutlak gerçeklikler olarak görüyorduk? Spinoza tanrısız bir insan değildi, O’na inanıyordu, hatta Tanrı’nın varlığını bir dizi aksiyom yolu ile ispat etmeye çalıştığı meşhur Ethica kitabını bile yazdı. Sorun şuydu ki, Spinoza’nın “tanrısı” ile, aynı tanrının kendini dışavurum yolu olan “doğa” birbirlerine çok fazla benzemekteydi ve bu durum Hollanda’daki gelenekçi Yahudileri rahatsız etti. Amsterdam Yahudi cemaati tarafından yargılandı, dinsiz olarak görüldü ve cemaatten aforoz edildi! Bu da “inancın” ne kadar farklı yorumlanabileceğine bir örnek. Katı ve asla taviz vermeyen bir ateist için Spinoza koyu bir dindar olarak görülebilirken, gelenekçi dindarlar ise onu dinsiz ve sapkın ilan ediyorlardı!
“Eğer bir yasa varsa, bunun ardında bir yasa koyucu olmalıdır” fikrine karşılık, bizim doğadaki her tür akışı incelerken bunları “yasa” olarak yorumladığımız fikri gelişmekteydi. Doğadaki şeyler kendilerine deklare edilen belli yasalara uymuyorlardı, onların hareketini biz yasa olarak yorumlamaktaydık. Eğer hareketleri, ortak olarak gözlemlediklerimizden farklı olsa idi, bu sefer de o hareketleri ayrı bir yasa olarak yorumlayacak ve alıştığımızdan farklı bir matematik geliştirmek zorunda kalacaktık.
İkinci soruya gelince: Eğer ortada, elma gibi, böcek gibi kompleks bir canlı varsa, o zaman, bunların ardında akıllı bir varlığın, bir zekanın olması gerekmez mi? Dahası, hiçbir tasarım yeteneğine sahip olmayan ve tamamen doğal güdülerle hareket eden canlılar, kendi içlerindeki tasarımı nasıl oluşturabilirler ?
Bu sorular, günümüzde bile farklı dinlere mensup dindarlar tarafından kullanılan “akıllı tasarım” argümanına gönderme yapar. Aquino’lu Aziz Tommaso gibi ruhiyatçı düşünürler, ortaya, çürütülmesi gerçekten de çok zor olan bir argüman koymuşlardır. Hristiyan teologlar bunu kısaca şöyle açıklarlar.
Diyelim ki ormanda gezinirken, yerde bir köstekli saat buldunuz. Ne düşünürsünüz ? Muhtemelen saati birisi orda unutmuştur veya düşürmüştür. Bir sürü farklı ihtimal olabilir. Fakat bir şeyi düşünmezsiniz. Tam da saatin bulunduğu yerde, toprağın veya çeşitli maden filizlerinin eridiğini, saatin camını oluşturacak kadar inceldiğini, şeffaflaştığını, sonra yuvarlak bir görünüm aldığını; bunların ardından akrep, yelkovan, çeşitli pimler, dişliler ve spirallerin ısı ve rüzgarın etkisi ile, birbirlerine mükemmel uyacak biçimde şekillendiğini, bunların biraraya gelerek tek seferde ve “tesadüfen” birleştiklerini düşünmezsiniz. Bu öylesine uzak bir ihtimaldir ki, gerçekleşmesi için evrenin bilinen yaşı bile yetmez. Buraya kadar benim de hiçbir itirazım olamaz. Ortada bir “tasarım” varsa, elbette onun ardında bir tasarım süreci ve tasarımcılar, imal ediciler bulunacaktır.
Peki, doğa gerçekten böyle mi işlemektedir? Doğa, bir “tasarımcının” ortaya koyduğu şaşmaz kurallar çerçevesinde mi işlemektedir, yoksa tüm bunların farklı bir açıklaması olabilir mi? Acaba insan kendisine ait olan tasarım yeteneğini doğaya uyarlarken ve doğayı da böyle işliyormuş gibi düşünürken “insanca” bir yanılgı içinde olamaz mıydı ?
Bu sorulara daha sonra yeniden dönmek üzere, şimdilik Ortaçağa hakim olan genel düşünce üzerinden ilerliyeceğim. Yüzyıllar boyunca, bilimsel düşünce ile dinsel düşünce kucak kucağa ilerlediler. Filozoflar, teologlar, doğa bilimciler şeylerin ardındaki davranış mekanizmalarına ulaşıyorlar, fakat bunları yorumlamakta ciddi görüş ayrılıklarına düşüyorlardı. Kitaptan alıntılıyorum:
O dönemlerde insanla fizik yasaları arasında net bir ayrım yoktu. M.Ö. 5. yüzyılda, örneğin, Anaksimandros, her şeyin bir ilk cevherden ortaya çıktığını ve “yaptıkları kötülüklerin cezasını ödemek” için yeniden ona (bu ilk cevhere) geri döndüğünü yazmıştı. İyonyalı yazar Herakletios’a göre Güneş, adalet tanrıçası peşinde olduğu için bu şekilde hareket etmektedir. (…) Bu gelenek, yüzyıllar boyunca Yunanlıları izleyen pek çok düşünürü de etkiledi. Doğanın yasalarına uyulması gerektiği düşüncesi, eskilerin doğanın nasıl böyle davrandığına değil, niçin böyle davrandığına odaklandıklarını gösteriyor. Antik çağlarda kesin ölçümler ve matematiksel hesaplamalar yapmak her bakımdan zordu. Aritmetik için çok ikna edici bulduğumuz on rakamlı sistem ancak MS 700’lü yıllarda, bu konuda dev adımlar atan Hindular sayesinde bulunmuştur. Toplama ve çıkartma için kullanılan kısaltmalar için ise 15. yüzyılı beklememiz gerekti. Eşittir işareti ve zamanı saniyesine kadar ölçen saatler 16. yüzyıldan önce mevcut değildi.
Aristotales, fizik yasalarının içine bir parça dinsel düşünce kattı. Örneğin, onun hareket kuramına göre, ağır cisimler ağırlıklarıyla orantılı olan sabit bir hızla düşerler. Nesnelerin düşerken hızlarının arttığı gerçeğini açıklamak için yeni bir ilke icat etti. Doğal durma noktalarına yaklaşan nesneler daha bir “coşkuyla” ilerler ve bu yüzden hızları artar. Bu ilke, günümüzde cansız nesnelerden çok bazı insanlar için daha uygunmuş gibi görünüyor. Aristotales’in kuramları genel olarak çok az öngörü değeri taşısa da insan düşüncesini yaklaşık iki bin yıl boyunca egemenliği altına aldı.
Yunanlıları takip eden Hristiyanlar, evrenin onlara ilgisiz kalan doğa yasaları tarafından yönetildiği görüşünü reddettiler. Ayrıca insanların bu evrenin merkezinde ayrıcalıklı bir yere sahip olmadığı düşüncesini de reddettiler. Ortaçağda tutarlı bir felsefe sistemi olmasa da genel eğilim, evrenin Tanrı’nın oyun alanı olduğu yönündeydi ve doğal fenomenler yerine din üzerine çalışmak çok daha değerli görülüyordu. (Dr Hawking konuya değinmemiş, ben eklemek isterim, din üzerine çalışmanın sadece teolojik değil siyasal, ekonomik ve sosyal sınıf atlama gibi sebepleri de bulunmaktaydı.) 1277’de, Paris Piskoposu Tempier, Papa XXI. Johannes’in talimatları üzerine harekete geçerek 219 maddelik bir lanetlenecek günahlar veya sapkınlıklar listesi yayınladı. Bu sapkınlıklar arasında doğa yasaları düşüncesi de vardı. Çünkü bu düşünce Tanrı’nın kadir-i mutlak oluşuna aykırıydı. Birkaç ay sonra sarayın tavanı üzerine çöktüğünde Papa Johannes’in yerçekimi yasası yüzünden ölmesi ilginçtir.
Doğanın yasaları kavramı 17. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Daha önce belirttiğimiz gibi, fiziksel nesnelere ilişkin animist bir görüşe sahip olmasına karşın, bu fikri modern bilim anlamında ilk kavrayan Kepler olmuştur. (Burda bir saptama yapmak isterim. Semavi dinlerin teologları animizmi her ne kadar reddetmiş, onu sapkınlık, Tanrı’ya ortak koşmak gibi göstermiş olsalar da, pratikte animist yaklaşımlar sergilemişlerdir. Yalnızca, bu animizm kılık değiştirmiş, eski çağlarda, bir ruha “canlılığa” sahip olduğu için davranan şeylerin yerine, Tanrı’ya kavuşmak için veya onun dileğini yerine getirmek için davranan şeyler almıştır. Animist inanç, insanlığın bilinen en eski inançlarından biridir.)
Galilei (1564-1642) bilimsel çalışmalarında “yasa” sözcüğünü kullanmamıştır; buna rağmen pek çok yasanın açığa çıkmasını sağlamış, bilimin temelinin gözleme dayandığını ve bilimin amacının da fiziksel fenomenler arasında varolan nicel ilişkilerin araştırılması olduğunu savunmuştur. (Galilei’nin düşünce biçimini merak edenlere, Tübitak bilim yayınlarından çıkan “Galileo’nun buyruğu” kitabındaki “nesnelerin düşüşleri üzerine bir diyalog” bölümünü okumalarını tavsiye ederim. Bu uzun diyalogta Galilei açıkça doğa yasalarından söz etmez, ama nesnelerin düşüş biçimlerini açıklarken kullandığı yöntemlerdeki doğal yasaları farketmemek imkansızdır.) Ancak, doğa yasaları kavramını bugün anladığımız haliyle açık ve ayrıntılı biçimde formüle eden ilk kişi Rene Descartes (1596-1650) olmuştur.
-devam edecek
SURİYE DOSYASI : ‘Suriye’de Kanunlar Sadece Güçsüzlere Uygulanıyordu’
Suriye’deki iç savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan eski hakim Ahmet Mahmut Hatip (60), ülkesinde adalet ve kanunların sadece güçsüzlere uygulandığını öne sürdü.
Hatip, AA muhabirine, İdlib Adliyesi’nde 28 yıl hakimlik yaptıktan sonra çıkan iç savaş nedeniyle 3 yıl önce mesleğini bırakarak ailesiyle Hatay’ın Reyhanlı ilçesine sığındığını anlattı.
Ülkesinde adaletin çok farklı yürütüldüğünü, kanunların El-Muhaberat (Suriye İstihbarat Servisi), polis, asker ve Esed rejimi yakınları için geçerli olmadığını öne süren Hatip, şunları kaydetti:
"Ülkemde adalet ve kanun yoktu. Suriye‘de kanunlar sadece güçsüzlere uygulanıyordu. Suriye‘de yaşayan halk birbirinden çekinir ve korkar haldeydi. Herkes birbirini El-Muhaberat elemanı gibi görüyordu. İnsanlar birbirleriyle konuştuklarında ‘Aman hükümet ve cumhurbaşkanı hakkında konuşma’ gibi söylemlerde bulunuyordu. Herkes bir korku içinde yaşıyordu. Mesela Suriye‘de bir polis istediği zaman gecenin saat 2-3’ünde evine gelir, yatağından kaldırır ve seni götürebilir. Suriye‘de polis, kanun üzerinde görülüyor ve böyle tutuluyordu. Ben kanunları yerine getirmekle yükümlü bir insanım fakat beni bile polis üç kez evimden aldı."
Hatip, ülkesindeki kanunların rejime yakın olanlara işlemediğini, kendisinin bile hakim olmasına rağmen onlara yasaların öngördüğü cezayı veremediğini aktardı.
Suriyelilere kucak açtığı için Türkiye Cumhuriyeti’ne teşekkür eden Hatip, yardımları asla unutmayacaklarını söyledi.
Şimdiye kadar 3 milyona yakın Suriyelinin Türkiye‘ye sığınmak zorunda kaldığını anımsatan Hatip, ”Türk halkı ve hükümeti olmasaydı 5 milyondan fazla Suriyeli hayatta kalamazdı. Türkiye, bize elinden geleni yaptı. Allah, Türk hükümetini ve halkını dünya var oldukça korusun" diye konuştu.
EMNİYET DOSYASI : İŞTE MÜDÜRÜN 5 YILDIZLI OTELİ
Şanlıurfa Emniyet Müdürü Eyüp Pınarbaşı’nın “Polisimi 5 yıldızlı otellerde ağırlıyorum. Şanlıurfa, en güvenilir illerden” şeklindeki açıklamasının ardından şehre geçici görevlendirme ile gelen polislerin tuvalet damında açık havada yattıkları ortaya çıktı.
Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinde canlı bombalı saldırıda 34 kişinin hayatını kaybetmesi ve Ceylanpınar’da 2 polisin şehit edilmesi üzerine çeşitli illerden geçici görevlendirmeyle şehre gönderilen ve barınacak yer bulamayan polislerin ikamet ettikleri yerler yürek burkuyor.
Özellikle Ceylanpınar’da geçici görevlendirmeyle gelen polislerin bir okula ait tuvaletin damında yatıp kalktığı ortaya çıktı. Kötü şartlarda açık havada kalan çevik kuvvet polislerinin, halının üzerine atılan bir yer yatağında yattıkları görülüyor. Polisler gündüz yataklarını koyacak yer bulamadığı için açık alanda bırakıyor. Üstelik polislerin yattığı yerin PYD’nin kontrolündeki Resulayn sınırına yaklaşık 500 metre mesafede bulunması açık hedef olduklarını gözler önüne seriyor.
Geçen ay 2 polisin evinde uyurken şehit edilmesi kamuoyunda Şanlıurfa’daki emniyet güçlerinin güvenliğini sorgular hale getirmiş, şehirde birçok polis ve askerin evi değiştirilmişti.
‘POLİSLER 5 YILDIZLI OTELDE KALIYOR’
Emniyetteki zafiyetini paralel safsatasına bağlayan Şanlıurfa Emniyet Müdürü Eyüp Pınarbaşı, geçen hafta kentte görev yapan ulusal ve yerel basınla buluşmuş burada, “Şanlıurfa’da olağanüstü bir durum yok. İlimizin güvenliği 81 ilin içinde en iyisi. İşimizin başındayız. Biz bütün tedbirlerimizi aldık. Önleme işini en üst düzeyde tutuyoruz” diyerek basında yer alan güvenlik ve istihbarat zafiyeti haberlerinin kendilerine yönelik haksızlık olduğunu anlatmaya çalışmıştı. Pınarbaşı, aynı toplantıda “Ben polisimi 5 yıldızlı otellerde ağırlıyorum. Şanlıurfa, en güvenilir illerden” ifadelerini kullanmıştı.
Bu arada Emniyet Müdürlüğü’nün kalacak yer bulamadığı polislere prefabrik konut arayışına girdiği öğrenildi.
İstihbarat amiri o kafeyi kapattı
Canlı bombanın kendisini patlatması sonucu 34 kişinin hayatını kaybettiği Şanlıurfa’nın Suruç Emniyet Müdürlüğü İstihbarat Amir Vekili Ali K., Şanlıurfa şehir merkezinde eşinin adına açtığı ve Suruç’ta olması gerekirken sürekli kendisinin ilgilendiği kafeyi kapattı.
Suruç’ta görevi başında bulunması gereken istihbarattan sorumlu amirin, kurumun aracıyla sürekli Şanlıurfa’ya gidip geldiği belirtilmişti. İstihbarat Amir Vekili Ali K.’nın eşi adına açtığı kafeyle ilgilendiği iddiaları kamuoyunda tepki toplamıştı. Alınan bilgiye göre emniyet amirinin kafeyi geçen günlerde sessiz sedasız kapattığı ortaya çıktı.
Kafenin isminin ise kazılarak silindiği görüldü. Ali K.’nın, vaktinin önemli bir kısmını Suruç’ta değil, Şanlıurfa’da geçirdiği, her ay 650 TL terör tazminatı aldığı, hatta Şanlıurfa’ya giderken de istihbarat şubenin aracını kullandığı iddia edilmişti.
IŞİD DOSYASI : IŞİD’e zaman hassasiyetli hava operasyonu !
Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı Türk ve ABD’li askeri makamlar arasında imzalanan anlaşmaya göre, anlık istihbarat doğrultusunda hedef kişi veya kişilerin bölgeden uzaklaşmadan etkisiz hale getirilmesi için "zaman hassasiyetli hava operasyonlarına" öncelik verilecek.
Hürriyet’ten Uğur Ergan’ın haberine göre, IŞİD’e yönelik hava operasyonlarına Türkiye’nin katılımcı ülke olarak daha güçlü destek vermesi için Türk ve ABD’li askeri makamlar arasında imzalanan ve teknik konuları içeren anlaşmanın bazı önemli ayrıntılarına ulaştı. Mutabakatta öne çıkan önemli noktalar şunlar:
* Türkiye ve ABD Genelkurmay Harekat Merkezleri ile koalisyonun Katar’daki harekat merkezi arasında 24 saat açık koordinasyon iletişimi olacak.
* Hava operasyonlarının büyük çoğunluğu İncirlik çıkışlı olacak. Daha önce kamuoyuna açıklandığı gibi Diyarbakır, Batman ve Malatya-Erhaç üsleri de ABD uçaklarına açık olacak ve bu üsler gerek görüldüğünde operasyonel kullanılacak.
Kapsamlı koordiansyon
* Sahadan gelen istihbaratlar doğrultusunda hava operasyonlarının hangi bölgelerde yapılacağı koordineli şekilde hazırlanacak. Operasyonların koordinasyonu en geç 72 saatte bir güncellenecek.
* Hedefleri hangi ülke uçaklarının vuracağı önceden belirlenip, buna göre bölge üzerinde güzergah belirleme yapılacak.
* Uçakların ikili veya daha çoklu kollar halinde operasyon yapıp yapmayacağı da önceden kararlaştırılacak. Gerektiğinde bir ülkenin uçakları hedef(leri) vururken, diğer ülke uçakları koruma görevi üstlenebilecek.
Hassas operasyon
* Özellikle IŞİD’in bölgede bulunan üst düzey konumdaki yöneticileriyle ilgili anlık istihbarata önem verilecek. Anlık istihbarat doğrultusunda, hedef kişi veya kişilerin bölgeden uzaklaşmadan etkisiz hale getirilmesi için zaman hassasiyetli hava operasyonlarına (Time Sensitive Air Operation-TSAO) öncelik verilecek. Askeri kaynaklar, Türk Hava Kuvvetleri’nin TSAO’da son derece başarılı olduğunu ve son dönemde özellikle Kuzey Irak’ta PKK kamplarına yönelik operasyonlarda bu kabiliyetin gösterildiğini söylediler. Kaynaklar, IŞİD üst düzey liderlerinin etkisiz hale getirilmesinin örgütün bölgede çökmesini hızlandıracağı görüşündeler.
Hava savunma sistemi
* Bölgeyi kaplayacak şekilde kısa menzilli hava savunma sistemi kurulacak. Bu sistemin kurulması için gereken malzemelerle birlikte ABD’nin Avrupa’daki filolarından İncirlik’e daha fazla uçak da gelecek. Şimdiye kadar 30’a yakın uçağın geldiği biliniyor.
* IŞİD’in hava araçları bulunmadığı için şimdilik uçaklarda, “Dost düşman tanıma tanıtma sistemi” (IFF-Identification Friend and Foe) yüklenmesine gerek görülmüyor.
Bir yetkili, “Koalisyon güçleri uçaklarının tanımını biliyoruz. Radarlarda uçak piste çıkar çıkmaz dost veya düşmanı unsuru olduğunu görebiliyoruz. IFF güncellemesine gerek olmayabilir” dedi.
Kaynak: Hürriyet
IŞİD DOSYASI : IŞİD’in Hedefi Şehit Aileleri
IŞiD’in eylem hazırlığı içinde olduğunu öğrenen istihbarat birimleri terör örgütünün şehit ailelerine yönelik planını güvenlik güçleriyle paylaştı.
IŞiD’in eylem hazırlığı içinde olduğunu öğrenen istihbarat birimlerinin, tüm illerin güvenlik güçlerine uyarı zarfı gönderdiği ortaya çıktı. Gizli ibareli gönderilen zarflarda “IŞİD şehit yakınlarını kendi saflarına çekmeye çalışıyor” ifadeleri yer aldı.
İSTİHBARAT TEYAKKUZDA
Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinde IŞİD Terör örgütünün gerçekleştirdiği canlı bomba katliamının ardından, istihbarat birimleri tüm illerde teyakkuza geçmiş durumda. İstihbarat birimlerinin IŞİD terör örgütünün eylem hazırlığında olduğunu ve bu hazırlık için şehit yakınlarını kullanmayı planladığı bilgisine ulaşıldı.
UYARI ZARFI GÖNDERİLDİ
Edinilen bu bilgi doğrultusunda Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun, Gümüşhane, Rize ve Artvin illeri dahil olmak üzere tüm güvenlik güçlerine uyarı zarfı gönderildiği iddia edildi. Gizli ibareli gönderilen zarfta, “IŞİD Terör örgütü yeni bir eylem hazırlığında bunun için ise şehit yakınlarını kullanmak istiyorlar” ifadelerine yer verildi.
Jandarma kırsalda
Yapılan bu uyarının ardından harekete geçen güvenlik güçleri bazı şehit yakınları ile görüşerek, kendileri ile irtibata geçildiği takdirde mutlaka polis veya jandarma ekiplerine bilgi verilmesini istedikleri öğrenildi. Öte yandan Jandarma’nın, PKK terör örgütü üyelerinin Karadeniz bölgesine sızmamaları için kırsaldaki çalışmalarına devam ettiği öğrenildi.
GÜNDEM ANALİZİ /// MURAT ÇABAS : Bölünme ve işgal sürecinde yalnızlaşan Türkiye
Bir taraftan Büyük Ortadoğu Projesi’nin gereği Ortadoğu’da yaşanan yangının Türkiye’ye doğru kayması için yeni bahaneler devreye konulurken, bir taraftan da Türkiye’yi yalnızlaştırma politikası, siyasilerimiz okyanus ötesinin bir dediğini iki etmediği halde, hızla devam ediyor.
Hedef hem Türkiye’ye darbe vurmak, hem de ihtiyaç duyduğunda yanında kimseyi bulamamasını sağlamak. Okyanus ötesi, bugün Türkiye’nin PKK ile mücadele etmesine pek sıcak bakmıyor. Sebebi açık; Kobani’deki süreç işletilecek. PKK’yı Türkiye’nin değil, IŞİD’in yok etmesi isteniyor.
Hatırlarsanız, Kobani’de PYD unsurlarına önce 3 özerk kanton bölge oluşturmasına kapı açıldı, ardından da IŞİD üzerine sürülüp buranın Yahudi Barzani’ye devri sağlandı.
Böylece büyük İsrail devleti projesinin Suriye ayağındaki birinci basamağı tamamlanmış oldu. İşte Türkiye için de planlanan benzer bir senaryo…
ABD’li yetkililerin sık sık “hedef PKK değil, IŞİD’dir” vurgusu yapması ve de Türkiye’ye bu noktada baskı yapmalarının nedeni de bu senaryo gereği…
Türkiye’yi IŞİD militanları için yolgeçen hanına çeviren siyasilerimiz, ABD tarafından sürekli IŞİD’e karşı mücadele baskısı ile karşılaşınca bir süre adapte olamadılar.
ABD, Türkiye’yi hemen IŞİD’in üzerine süremeyeceğini anlayınca, “madem öyle önce sen bana İncirlik üssü ve diğer üslerin IŞİD’e karşı kullanım iznini ver” baskısı yaptı ve sonunda istediğini aldı.
Buradaki asıl amaç gerçekten IŞİD hedeflerini vurmak değil, Türkiye üzerinden vurulan IŞİD’in hedefine Türkiye’yi oturtmaktı.
IŞİD hedefleri, göstermelik de olsa defalarca İncirlik Üssü’nden vurulmasına rağmen istenilen netice alınamadı.
Ve yeni senaryo devreye girdi; Türkiye’nin operasyonel olarak işin içine sokulması…
ABD’li ve Türk yetkililer bir süredir bu konuyu görüşüyorlardı ve sonunda karara bağlandı ve Türk uçaklarının da koalisyon güçleri içinde IŞİD’e operasyon yapacağı duyuruldu.
Bunun zamanı konusunda ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Jeff Davis, “Çok kısa zamanda, herhangi bir gün veya saat vermiyorum ama çok yakında” ifadelerini kullandı.
Davis’in ifadesiyle, Türkiye’nin koalisyonun hava saldırılarına dahil olması daha fazla hedefleri vurabilmelerine, daha fazla uçuşlar yapabilmelerine imkan sağlayacak ve elbette ki böyle bir sonuç hedefte olan IŞİD’i ciddi manada rahatsız edecek.
ABD’nin bütün bu “Türkiye’yi işin içine çekme” çabaları IŞİD’in Suriye’de ve Irak’ta olduğu gibi Türkiye’de de aktif hale gelmesi içindir.
Esasen ABD, IŞİD’e talimat verse böyle bir terör faaliyeti hemen başlardı ama malum, gayri resmi bir terör savaşı olsa da dünya kamuoyunu ikna edecek, diğer ülkelerin gözünü
boyayacak sebep-sonuç ilişkisini oluşturması gerekiyor.
Neticede Suriye’de, Irak’ta terör üzerinden birçok hadise yaşanıyor, BM’deki diğer ülkeler herhangi müdahalede bulunabiliyorlar mı? Hayır.
Bunu gayet iyi bilen okyanus ötesi, Kobani’de gerçekleştirdiği Yahudi Barzani’ye geçiş sürecini aynen Türkiye’de uygulamak istiyor.
Türkiye’yi yalnızlaştırma politikasını ise New York Times gazetesinde yayınlanan ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Eric Edelman imzalı yazıdan rahatlıkla görebiliyoruz.
Edelman açıkça, “Obama yönetimi, Türkiye’nin üst düzey toplantılara katılımını sınırlandırmalı, istihbarat paylaşımını azaltmalı, Erdoğan’ın politikalarının büyük olasılıkla yol açacağı bir ekonomik krizin gerçekten yaşanması durumunda da uluslararası finans kurumlarında Türkiye’ye verilecek Amerikan desteğini çekmelidir” çağrısı yapıyor.
Yani Türkiye istikrar adına okyanus ötesinin ipiyle kuyuya inme, ABD’nin suyuyla değirmen döndürme politikasına devam ettiği müddetçe hem bölünme ve işgal sürecini hızlı bir şekilde yaşayacak hem de bu süreci yaşarken yanında hiçbir ülkeyi bulamayacak.
Bu açıdan da bakıldığında Bağımsız Türkiye Partisi’nin ve Prof. Dr. Haydar Baş’ın Milli Ekonomi Modeli’ne, birlik ve beraberlik projelerine ve güçlü bir milli devlet duruşuna acilen ihtiyacımız var.
Stratejik İstihbarat 
Son Yorumlar